Als je ooit betrokken bent geweest bij organisatieverandering, dan weet je dat veel mensen beren op de weg zien. Zomaar snel iets veranderen, is er vaak niet bij. Maar als je een beetje beter kijkt, dan zie je dat er vier soorten mensen zijn:
Bergbeklimmers ⛰
Deze helden zien alleen maar kansen en mogelijkheden. Voor hen is elke verandering een kans op nieuwe hoogten. Ze pakken uitdagingen met beide handen aan en laten zich niet afschrikken door onzekerheid. Ze maken ook fouten, want ze gaan maar gewoon: ‘Beren op de weg? Waar dan? Laten we gaan!’
Berenjagers 🐻
Deze waakzame zielen zien altijd beren op de weg. Voor hen is elke verandering een mijnenveld vol gevaren. Ze focussen zich op de risico’s en spannen zich hard in om die te vermijden: ‘Daar zit een beer. En daar zit een beer. En daar zit een beer… We zijn niet voorbereid! We kunnen echt niet beginnen, we moeten opnieuw naar de tekentafel.’
Wegverleggers 🛣
Deze masterminds doen alsof ze willen veranderen, maar willen dat niet echt. Als er geen beren op de weg zijn, verleggen ze de weg, net zo lang totdat er toch een beer op belandt. Ze creëren complexiteit waar het niet nodig is, hechten belang aan coördineren, en maken de reis onnodig lang. Als er een beer op de weg zit, is het probleem opgelost en kunnen ze weer rustig ademhalen: ‘Geen beren op de weg? Dat kan niet waar zijn, want ze zijn er heus wel. Laten we een ander pad kiezen. Ah, kijk, een beer! We zeiden al dat veranderen echt niet makkelijk is.’
Wandelaars 🚶♀️
Deze rustige en doortastende types zien het optimale pad naar het doel. Ze zien ook de beren, waar ze in alle kalmte omheen wandelen. Indien nodig gooien ze een pot honing de berm in. Ze houden oog voor risico’s, maar vooral voor het doel. Waar de rest klaagt, of als een kip zonder kop rondrent, wandelen zij in een rustig tempo naar de eindstreep: ‘Beren? Geen beren? Allemaal goed, gewoon doorlopen.’
Organisatieverandering is een teameffort. Als je effectief wilt zijn, dan vraagt dat om verschillende aanpakken voor verschillende groepen mensen. En waar de aandacht vaak wordt gericht op de Berenjagers die niet zouden willen, zit het échte probleem bij de Wegverleggers. Zij doen zich voor als Bergbeklimmers en belijden het belang van verandering met de mond. Maar elke bijdrage die ze leveren, zorgt voor vertraging, door meer analyses, vergaderingen, meningen verpakt als feiten, algemeenheden, nota’s en onderzoeksrapporten. Ze werken niet aan het opruimen van belemmeringen, maar verleggen de weg totdat er vanzelf een beer op belandt. Als daar geen oog voor is, wordt verandering een wel heel lang en pijnlijk proces.
